Helen Yayı'nda 4'ün Üzerinde 5 Deprem!

Helen Yayı (Girit Yayı) olarak bilinen fay hattı üzerinde son 24 saat içerisinde, büyüklüğü 4 Magnitüd'ün üzerinde 5 deprem meydana geldi. İlk deprem 29 Ocak saat 16:36'da 4,6 büyüklüğünde oldu. 30 Ocak'ta ise bölgede başlayan depremsellik, 4'ün üzerinde 4 deprem meydana getirdi. Bölgede birbirine çok yakın mesafelerde saat 04:28'de 5.5, 08:12'de 4.3, 08:43'de 4.2 ve 14:21'de 5.8 büyüklüğünde yaşandı.

Son günlerde sık gündeme gelen ve bölgede yıkıcı depremler yaşatabileceği iddiası özellikle sosyal medya üzerinde hızla yayılan Helen (Girit) Yayı üzerindeki depremsellik artışı, gözleri bu bölgeye çevirdi. 

KORKUTAN, HELEN (GİRİT) YAYI NEDİR?

Helen Yayı (Girit Yayı), Afrika levhası'nın Ege denizi altına daldığı alanda oluşan aktif deprem ve volkan üreten bir tektonik alandır. Yunanistan'ın güneybatısındaki İyon Denizi'nden başlar, Girit'in ve Rodos'un güneyinden geçer, Fethiye Körfezine doğru uzanır. Alan, Kuzey Anadolu Fayı, Ölüdeniz Fayı, Yunan kesme zonu ve Batı Anadolu'nun GB yönlü açılma hareketinin etkisindedir.

Helen Yayı alanında dalan Afrika Levhasının çekme gücü, yay ardı gerilmenin oluşturduğu güç ve Anadolu Levhasının batıya hareketi birbiriyle ilişkilidir. Bu alanda Üst Miyosen'den itibaren aktif tektonizma etkili olmuştur. Tektonik hareketlerle oluşan deformasyon neticesinde yerkabuğu incelmiş ve çökmüş, bu alana Akdeniz'in suları dolarak Ege Denizi'ni oluşturmuştur. Kıbrıs ve Helen dalma-batma zonu arasında ve Ege'nin güneyinde Tortoniyen devrinde başlayan vokanizma ve yükselme sonunda yanal yayılmalar gelişmiştir. Anadolu levhası yılda 23 mm hızla batıya hareket etmektedir. Ege bloğu da Helen yayı boyunca yılda 35 mm hızla Afrika levhasının üzerine binmektedir. Helen yayı depreşim dalgası (Tusunami) oluşturabilecek bir sistemdir. Bu yay üzerindeki gerilmeler Batı Anadolu'yu aktif deprem alanı yapmaktadır.

Afrika levhasının kuzeye hareketi ile Akdeniz tabanı sıkıştırılmaktadır. Akdeniz tabanı Helen Yayı boyunca kuzeydeki Avrasya tabanı altına dalıp, yok olmaktadır. Bu Litosfer parçası magmaya karışıp erimekte ve yüzeye volkanizma olarak geri dönmektedir. Bu hareket alanda 12 volkanik ada oluşturmuştur.

Helen Yayı Girit'in güneyinden KD yönünde, Rodos'un güneyinden, Fethiye Körfezi'ne doğru uzanır. Bu yay Fethiye Körfezi ve Girit arasında Strabo ve Plini çukurları kenarında ters fay bileşenli, sol yönlü doğrultu atımlı fay karakterindedir. Bu yayın devamı Kıbrıs kuzeyi ve İskenderun Körfezine kadar uzanır. Bu alanda Afrika Levhası KKD yönünde Anadolu Levhasının altına dalmaktadır.

Helen yayını oluşturan fay hatları Isparta Gölcük Gölü'ne kadar ulaşmaktadır. Oluşan gerginliğin bu gölde volkanik aktiviteye neden olmasından korkulmaktadır.

Helen-Kıbrıs yayı üzerindeki bilinen yıkıcı depremler ise şöyle;

1741 Rodos depremi
1743 Antalya depremi
1922 Karpathos depremi
1926 Rodos depremi Ms:7.0
1926 Finike depremi Ms:6.8
1941 Kıbrıs depremi Ms:5.9
1949 Karpathos depremi Ms: 7.2
1953 Papos dpremi (Kıbrıs)Ms:6.1
1957 Fethiye depremi Ms:7.2
1959 Köyceğiz depremi Ms:5.7
1969 Kastellorizo depremi Ms:6.3
1996 Paphos depremi Ms:6.2
2003 Antalya depremi Ms:4.8
2005 Kaş, Antalya depremi Ms:5.5
2009 Girit Depremi Ms:6.2
2011 Girit depremi Ms:6.3