Önemli Bir Geleneği Belgeselleştirecek

“Annemin Sinemaları” ve “Tersine Göç” adlı belgesellerin yönetmeni Cansel Karacan, Yörük kızlarının çeyizlerine ilk konulan giysilerden “Mor Cepken” geleneğini belgesel haline getiriyor. Yörüklerde kadın haklarının korunmasında önemli bir araç olan “Mor Cepken”i giyen kadının, köy meydanına, herkesin görebileceği bir yere çıkması “Kocam bana eziyet ediyor, zor durumdayım” anlamına gelirdi. Mor cepkeni giyen kadına köylüler tarafından yardım edilir, kocası ise dışlanırdı. 

Mor cepken olgusunu belgesel haline getirmek için çalışmalara başladığını aktaran Cansel Karacan, Kent Haber’e yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Mor Cepken geleneği Yörük kültüründe oldukça önemli bir yere sahip olan gelenektir; genç kızlar evlendirilirken çeyizlerine ilk önce bir Mor Cepken konulur ve "İnşallah hiçbir zaman bu cepkeni giymek zorunda kalmazsın."denir. Çünkü evli bir kadın mor cepkeni giyinip de köy meydanında herkesin görebileceği bir yere oturursa bu "ben eşimden şiddet görüyorum ve boşuyorum" anlamına gelmektedir. Eğer şiddet uygulayan eş özrünü kabul ettirip de cepkeni çıkarttıramaz, kendini affettiremezse bir daha o köyde kimse onunla konuşmaz, kahvehanelere giremez ve hatta ömür boyu bir daha o köyden evlenemez.

 Yörüklerin göçebe yaşamına baktığımızda göç ettikleri yerlere kendi kültürlerini taşıdıklarını görürüz; ancak günümüzde kültürü korumak ve kültüre sahip çıkmak zamana ayak uydurma çabalarıyla zorlaştığından, Yörükler de bazı gelenek ve göreneklerini yitirme tehlikesi ile karşı karşıyadır.”

“Mor Cepken” geleneğinin yeni nesillere aktarılıp yaşatılması gerekliliğine yürekten inandığını söyleyen Karacan, gelenek ile ilgili bilgi sahibi olanların da katkılarını isteyerek konuşmasını şöyle noktaladı:

“Bu kültürün ve geleneğin kadını ne kadar onurlandırıp koruduğu, daha çeyiz hazırlanırken kadın hakkı ve boşanma özgürlüğünün öncelendiği bilinmelidir. Çekeceğim belgeselin genelinde Yörük kültürüne ait birçok öğeye değinecek olsam da başat noktam Mor Cepken simgesinden çıkışla, Yörük kadınına gösterilen saygı ve toplumun ona tanıdığı doğal haklar olacaktır. Ben bu belgeselin yapım aşamasında hikayeyi bilen, Mor Cepkeni miras almış olan ve belgesele katkı sunmak isteyen herkesi belgeselde yer almaya ve destek olmaya çağırıyorum; Haydi kadınlar, Mor Cepkenlerimizi giyinip çıkacağız sokaklara, tüm şiddet gören katledilen kadınlar adına.”